به منظور بررسي جزئيات اثر سرب بر خون، نمونه هاي خوني، به صورت پرسشنامه اي از مرداني که در منطقه آلوده زندگي مي کردند، گرفته شد (تعداد 24 نفر به عنوان گروه آزموني ). سپس فاکتورهايي مثل Hg، MCH، MCHC، MCV، HCT و RBC اندازه گيري شدند. پس از مقايسه اين فاکتورها با افراد مشابه از مناطق غير آلوده (شهر راور) (24نفر به عنوان شاهد) نتايج زير به دست آمد. هماتوکريت (HCT) و هموگلوبين (Hg) به طور معني داري در افراد ساکن در محل آلوده نسبت به گروه شاهد پايين تر بود(P<0.05). اگرچه تعدادگلبول قرمز (RBC)، حجم متوسط گلبول قرمز(MCV)، مقدار هموگلوبين هر گلبول قرمز (MCH) و نيز غلظت هموگلوبين در يک گلبول قرمز (MCHC) تغييرات اندکي نشان دادند، اما اين تغييرات به سطح معني دار نمي رسد.نتيجه گيري اين خواهد بود که ترکيبات سرب موجود در منطقه به صورت محلول در منابع آب مي توانند به چرخه هاي زيستي وارد شوند و در نتيجه توسط بافت هاي زنده از جمله مغز استخوان جذب و بدين وسيله انديس هاي خوني را متأثر سازند

آلودگي آب آشاميدني توسط فلزات سنگين

فلزات سنگين با توجه به توسعه شهرنشيني و صنايع که منجر به افزايش ميزان فاضلاب و پساب توليد گرديده است، عمدتا از طريق دفع نادرست و غيربهداشتي فاضلاب شهري و پساب صنعتي وارد محيط زيست مي گردد. مرگ و ميرهاي آبزيان در اثر تخليه پساب هاي محتوي فلزات سنگين در دنيا و ايران بي سابقه نيست. سبزيجات اطراف تهران نيز که با فاضلاب آبياري ميشود از اين آلودگي ها بي بهره نميباشد. فلزات سنگين شامل سرب، جيوه، روي، نيکل، کرم، کادميوم و غيره ميباشد. وجود فلزات سنگين در غلظت بيش از استاندارد در آب شرب باعث عوارض مختلف نظير مسموميت، حساسيت شديد، ضايعات کروموزومي، عقب افتادگي ذهني، فراموشي، پارکينسن، سنگ کليه، نرمي استخوان و انواع سرطان منجمله سرطان پروستات ميگردد. يکي از کارشناسان محيط زيست، آلودگي محيط مخصوصا آب با فلزات سنگين را بعنوان بزرگترين گناهي که بشر در طبيعت انجام ميدهد ارزيابي نموده است.

بيماريهاي ناشي از آلودگي آبها به برخي عناصر: بچه هاي آبي

مطالعات جديد نشان داده است که کادميم Cd اثرات ژنتيکي شديدي بر روي انسان و حيوان دارد. مادراني که در معرض آلودگي کادميم قرار دارند, نوزاداني به دنيا مي آورند که فک پاييني آنها تخريب شده است.

وجود آمونياک در درجه اول و نيتريت در درجه دوم, مويد آلودگي جديد آب است;در حاليکه وجود نيترات مويد آلودگي کهنه آب است.

وجود نيترات و نيتريت در آبهاي شهري برحسب ميليگرم در ليتر ازت نبايد بيش از 10 باشد.

لزوم کم بودن مقادير نيترات و نيتريت در آبهاي شهري مربوط به نتايج تحقيقاتي مي شود که بعد از يک واقعه غم انگيز که در حدود سالهاي 1940 در شهرهاي " اوهايو " ( Ohio ) و " يوا " ( Iowa ) آمريکا رخ داده بود, انجام يافت.

واقعه از اين قرار بود که در آن سالها مرض مرموزي که موجب خفگي موضعي مي شد, مابين اطفال خردسال اين شهر به کرات ثبت مي گرديد. علت اين مرض مرموز که بعدها نام متمو گلوبي نما Methmoglobinema به خود گرفت, موضوع پژوهش دانشمندان بود تا نتايج حاصله نشان داد که عامل اساسي, وجود مقادير قابل ملاحظه اي نيترات در آبهاي مشروب اين شهرها بوده است.

در محيط معده اطفال که خاصيت اسيدي آن کم است, نيتراتها با هموگلوبين هاي خون ترکيب شده و توليد متهوگلوبين مي نمايد, در حاليکه وظيفه اصلي هموگلوبين ها, ترکيب با اکسيژن هوا در ششها و توليد اکسي هموگلوبين و تغذيه اين اکسيژن به خون است.با تشکيل متهوگلوبين, طفل به تدريج دچار کمبود هموگلوبين شده که سرانجام پس از طي مراحلي منجر به خفگي کامل مي گردد.

پاکسازی پساب های معدنی از کاتیون های سنگین با استفاده از زئوسیت های طبیعی ایران( در صفحه بعد)

چرخه حیات، باعث پدید آوردن مشکلات زیست محیطی متعددی برای بشر و دیگر موجودات زنده می شود. تعدد و تفاوت منابع آلوده کننده، حذف و کنترل آلودگی فلزات سنگین را بسیار مشکل می کند. تاکنون روشهای بسیاری برای حذف کاتیونهای فلزات سنگین از آب پیشنهاد شده است که از آن جمله می توان به ترسیب با هیدروکسید، ترسیب با سولفید، وارد کردن در ساختار کریستال فریت و استفاده از رزین های مبادله کننده یونی آلی اشاره نمود. در این پروژه استفاده از زئولیتها به منظور حذف کاتیونهای فلزات سنگین به دلیل فراوانی، ارزانی، سازگاری بسیار خوب با محیط، پایداری شیمیایی و فیزیکی مورد توجه قرار گرفته است. برای بررسی امکان کاربرد این مواد برای حذف کاتیون های فلزات سنگین مراحل عملی متنوعی صورت گرفت. در ابتدا مطالعات و بررسی هایی بر پساب های معادن بزرگ مس سرچشمه و سرب و روی زنجان انجام شد. پس از تجزیه شیمیایی نمونه های بدست آمده، چهار کاتیون Pb+2, Zn +2 , Ni +2, Cd +2 انتخاب گردید و جذب این فلزات مورد مطالعه قرار گرفت. در مرحله بعد زئولیتهای طبیعی از چند ناحیه ایران نمونه برداری شده و با روشهای آنالیز عنصری تر به کمک تجهیزات مرتبط مورد شناسایی قرار گرفتند. در ادامه سنتز زئولیتهای مصنوعی نوع A,D از کلینوتیلولیت طبیعی انجام گردید. سپس بررسی های اولیه جذب به روش پیمانه ای بر روی این نمونه ها انجام شد. پس از بررسی نتایج حاصل از روشهای پیمانه ای ، جذب این کاتیونها در سیستم پیوسته (Continues) ، بر روی ستون نیز بررسی شد و ظرفیت جذب دینامیک نیز اندازه گیری گردید. این پروژه نشان داد که زئولیت های طبیعی از نوع کلینوپتیلولیت تبادلگرهای خوبی برای برخی کاتیونها مانند سرب می باشند. همچنین زئولیت های سنتزی نتایچ بهتری نسبت به زئولیتهای طبیعی نشان دادند. بررسی میزان جذب درغلظتهای مختلف نشان داد که با افزایش غلظت، اگر چه درصد یون جذب شده افزایش می یابد ولی گزینش پذیری Kd کاسته شده است. این کاهش برای سرب بسیار کم بوده و سرب در تمامی غلظت ها بصورت گزینشی بوسیله زئولیت ها جذب می شود. بیشترین تاثیر دما روی میزان جذب نیکل مشاهده گردید. میزان جذب کاتیونها در ستون نسبت به حالت پیمانه ای کمتر بود که دلیل آن زمان تماس کم زئولیت با محلول حاوی کاتیون سنگین در ستون می باشد. به طور کلی نتایج این پروژه نشان می دهد که با توجه به ذخائر عظیم زئولیت ها در ایران و ارزان بودن این مواد می توان از آنها در حذف کاتیونهای فلزات سنگین از پسابهای معدنی و صنعتی با بازده نسبتا خوبی بهره برد.

وحید عبدالهی      

کلاس صد و یک