. حفاظت در برابر حمله هسته ای: ۱) در صورتی که به هنگام انفجار در محیط باز غافلگیر شده، هیچگونه پناهگاهی در فاصله بسیار نزدیک شما نبود، فوراٌ خود را از طرف شکم به زمین انداخته، چشمان خود را ببندید و از دست و پاها، صورت و گردن خود حفاظت کنید. ۲) به منظور تشخیص جهت انفجار زمان را تلف نکنید. چون اگر تأخیر کنید آسیب پذیری شما در برابر موج انفجار و تشعشع حرارتی بیشتر خواهد شد. در صورتی که در نزدیکی شما شیار، دیوار یا هر جان پناه دیگری وجود داشت از پوشش ان استفاده کنید. ۳) چنانچه پناهگاه یا هر مانع دیگری در بیش از چند قدمی شما وجود داشت برای رفتن به داخل آن سعی نکنید. ۴) هنگامی که در محیط و یا پناهگاه هستید چشمان خود را ببندید، قسمتهای باز بدن را بپوشانید و تا حد امکان در زمین فرو روید تا اینکه موج انفجار و حرارت عبور نماید. ۵) چنانچه داخل ساختمان هستید خود را پشت به در، روی کف اتاق پرت کنید ویا اینکه در زیر وسایلی مانند میز، نیمکت و یا پیشخوان پناه بگیرید. ۶) تقریباً پس از ۹۰ ثانیه بیشترین خطرات ناشی از تشعشع حرارتی و احتمالاً ریزش اجسام سنگین تمام می شود و تا شروع ریزش اتمی میتوانید به مأموریت خود ادامه دهید. پدافند هسته ای تابش رادیواکتیو: پس از یک انفجارهسته ای، نسبت کمی از کل انرژی های آزاد شده بصورت پرتو های یونساز تظاهر می کنند( البته این موضوعدر مورد بمبهای نوترونی که تقریباً ۸۰% از انرژی خود را به صورت تابش رادیو اکتیو آزاد میکنند، استثناء است.) در اثر انفجار،مقدیر زیادی از پرتوهای گاماوx ، ذرات آلفا، بتا، نوتروت و پزیترون به اطراف انتشار می یابد. ذرات آلفا سنگین بوده، برد محدودی دارند بنابر این، یک ورق کاغذ یا پوست انسان برای توقف آنها کافی است و هیچ خطری در پی ندارد؛ ولی بیع با استنشاق آنها سبب ورود ذرات مولد آلفا به بدن و ایجاد یک خطر بالقوه برای ایجاد سرطانخواهد شد.پرتوهای بتا،قابلیت نفوز بیشتری دارد و به پوشش محافظ جهت کاهش اثرات آن نیاز است. ریزش محلی در ۲۴ ساعت اول و توسط با انتشار می یابد. ریزش حد واسطه در طول چند هفته در مدار جغرافیایی محل انفجار و ریزش فراگیر در تمام کره زمین پخش می شود. این نوع ریزش مدتهای طولانی باقی مانده و اثرات مخرب آن، بصورت آلودگی داخلی اتفاق می افتد. تابش الکترومغناطسی: پس از انفجار، یک موج قوی الکترومغناطیسی ایجاد می گردد که مدت کوتاهی وجود خواهد داشت. این موج، از نوع امواج رادیویی است و توسط تمامی آنتن ها، برق گیرها، خطوط تلفن، هواپیماها، تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی و… جذب می شود. تمامی وسایل ارتباط جمعی، مخابرات، سیستمهای حمل و نقل، شبکه های رایانه و سیستمهای نظامی و اطلاع رسانی از کار می افتد. حتی مخاطرات پزشکی نیز وجود دارد؛ به این صورت که کلیه دستگاههای پزشکی که درآنها از وسایل الکترونیک استفاده شده است، مثل دستگاههای ونتیلاتور و مونیتورینگ، اتاقهای جراحی و مراقبتهای ویژه و نیز دستگاههای ضربان ساز از کار خواهد افتاد. مقابله با سلاح های شیمیایی مقابله با سلاح های شیمیایی: اقدامات حفاظتی و کمکهای اولیه در رابطه با سلاحهای شیمیایی مهمترین و اقدام حفاظتی و کمک اولیه برای مصدومینی که در برابر این نوع سلاحها قرار گرفته اند, ماسک و لباس ایمنی میباشد. الف) ماسک ایمنی: ماسک ایمنی از بهترین وسایل ایمنی به شمار می رود و به هر رزمنده اموزش لازم جهت به کارگیری این وسیله داده می شود. ب) لباس ایمنی: لباس ایمنی شامل سه قسمت است: ۱) یک دست لباس رو ( بلوز و شلوار ) که محافظ در برابر مواد شیمیایی است. ۲) کفش محافظ شیمیایی ۳) دستکش محافظ شیمیایی ج) پادزهرها: قرصهای مخصوص محافظت در برابر عامل اعصاب (پریدوستیگماین), جعبه مخصوص الودگی زدایی از پوست(M258A1) و جعبه پادزهر گازهای اعصاب از دیگر وسایل حفاظتی در برابر عوامل شیمیایی می باشند که هر فردی که در برابر این گازها قرار میگیرد باید در اختیار داشته باشد. دفاع غیر نظامی: چنانچه وسایل ایمنی ذکر شده فوق در دسترس شما قرار ندارد باید از وسایلی استفاده کنید که خودتان انرا تهیه می کنید. وسایل مورد نیاز: ۱) کیسه نایلونی ضخیم به اندازه حجم بدن ۲) کیسه نایلونی ضخیم و شفاف به اندازه حجم سر ۳) دستکش نایلونی ۴) باند زخم بندی ۵) زغال ۶) جوش شیرین ۷) کش ۸) پوتین. طرز تهیه وسایل ایمنی: الف) کیسه نایلونی را مانند لباس دوخته و آن را بر تن کنید. چنانچه بادگیر و یا لباس چرمی و یا ریز بافت دارید می توانید از انها استفاده کنید.در هنگام دوخت دقت کنید که حتی المقدور گاز شیمیایی نتواند از ان عبور کند. ب) کیسه نایلونی ضخیم و شفافی را که به اندازه سر شماست روی سر خود قرار داده و دقیقا در مقابل دهان بینی یک یا دو سوراخ در ان ایجاد کنید.( توجه شود این کیسه باید یک تکه بوده و نباید دوخته شود و یا اینکه سوراخ دیگری داشته باشد) ج) چند لایه باند زخم بندی را روی هم قرار داده و به اندازه حجم دهان و بینی خود قیچی کنید.(توجه داشته باشید چند سانتیمتر بیشتر از سطح دهان و بینی شما باشد) زغالی را که قبلا اماده کرده اید کاملا خرد کرده و به صورت دانه های ریز در اورید: زغال خرد شده را درون یک باند زخم بندی طوری قرار دهید که یک لایه محافظ در برابر ورود هوای الوده تشکیل دهد.می توانید به جای این ماسک از ماسک طبی به علاوه یک لایه زغال خرد شده که در باند زخم بندی قرار گرفته استفاده کنید. د) یک بطری را به اندازه سه چهارم اب بریزید . سپس پودر جوش شیرین را در ان ریخته و بهم بزنید و سپس مجددا این عمل را تکرار کنید تا موقعی که دیگر جوش شیرین در اب حل نشود و رسوب تولید نماید در اینجا محلول جوش شیرین اماده است طرز استفاده از وسایل ایمنی ذکر شده: ۱) در هنگام حمله شیمیایی نفس خود را حبس کرده و فورا کیسه نایلونی مخصوص را بر سر خود گذاشته و ماسک را بر روی بینی و دهان خود قرار دهید و دقت کنید هوا از اطراف ان وارد دهان و بینی شما نشود . ۲) دستکش های نایلونی را به دست کرده و کش دور دست را بیندازید. ۳) مقداری محلول جوش شیرین روی ماسک ریخته و ان را خیس کنید. ۱) سوختگی شیمیایی: سوختگی چشم با مواد اسیدی و قلیایی ایجاد شده و در هر دو صورت شستن چشم ها با حجم زیاد و جریان ارام اب بر روی چشم هاست. می توانید چشم مصدوم را زیر جریان ارام شیر آب بگیرید و یا اینکه سر مصدوم را در یک ظرف آب فرو برده و از او بخواهید که چشم هایش را باز بسته کند. این کار در مورد سوختگی با مواد قلیایی(آهک, بیکربنات سدیم و پتاسیم) به مدت حداقل۲۰ دقیقه و در سوختگی با مواد اسیدی(جوهر نمک, اسید سولفوریک) به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه لازم و ضروری است. اگر چشم ها در اثر درد شدید بسته شده بود با ملایمت ولی قاطعانه چشم ها را باز کرده و ان را شستشو دهید: سپس انها را با یک بانداژ به صورت شل بسته و مصدوم را به مرکز درمانی انتقال دهید. ۲) سوختگی حرارتی: هنگامی که فردی دچار سوختگی صورت ناشی از اتش شد پلک ها به علت حرارت بیش از اندازه به سرعت بسته می شود. چنانچه مصدوم دچار سوختگی پلک یا صورت شد, پانسمان انجام ندهید و سوختگی را لمس نکنید و فورا به مرکز درمانی مجهز انتقال دهید. ۳) سوختگی با اشعه : اشعه مادون قرمز, تابش افتاب,نور لیزر و یا اشعه ماورا بنفش(نور جوشکاری) می تواند باعث سوختگی چشم شود. در بعضی از این موارد دردی وجود ندارد ولی در بعضی مانند جرقه جوشکاری یا افتاب زدگی چشم, درد زیادی وجود دارد. در این حالت چشم ها را با اب سرد بشویید و سپس ان ها را با پانسمان شل ببندید. نکته: در موارد خاص معمولا هر دو چشم پانسمان می شود اما در محیط های خطرناک(جنگ, اتش سوزی و…) چشم صدمه ندیده پوشانده نمی شود تا مصدوم قادر به دیدن باشد.

پرتوهای رادیو اکتیو برای سلامتی انسان و سایر جانداران خطرات زیادی به همراه دارند؛ البته این هشدار چندان تازه‌ای نیست. جامعه انسانی در نیم قرن گذشته شاهد حوادث تلخی بوده است که طی آن انبوهی از این پرتوها با رها شدن در محیط، جان هزاران تن را گرفته‌اند.

از انفجار دو بمب هسته‌ای در هیروشیما و ناکازاکی تا حادثه انفجار نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل و حالا فاجعه فوکوشیمای ژاپن. در تمامی این حوادث هزاران تن به دلیل بر هم خوردن ساختار ژنتیکی و البته سوختگی‌های شدید، جان خود را از دست داده‌اند و آنهایی هم که زنده مانده‌اند تا پایان عمر، زندگی دردآوری را تجربه می‌کنند. با این حال باید گفت تنها قرار نیست چنین حوادثی روی دهند تا سلامت انسان‌ها به واسطه قرار گرفتن در معرض پرتوهای رادیو اکتیو، دچار مخاطره شود. هر انسان در طول روز در معرض مقادیری از پرتوهای رادیو اکتیو قرار دارد. از یک سی‌تی‌اسکن معمولی گرفته تا حضور در هواپیما و حتی استعمال سیگار، اما خبر خوشحال‌کننده این است که این موارد جان افراد را نمی‌گیرند، با این حال بد نیست به تاثیر پرتوهای رادیواکتیو بر سلامت انسان و سیستم‌های تاثیرگذار در این زمینه نگاهی داشته باشیم.
بشر امروزی در محاصره پرتوهاست
چند ماهی از حادثه از کار افتادن نیروگاه هسته‌ای فوکوشیمای ژاپن و نشت مواد رادیو اکتیو از آن می‌گذرد. در این مدت نقاط مختلفی از جهان بتدریج در معرض این پرتوها قرار گرفته‌اند. حتی شمال اروپا و از جمله انگلیس و نروژ نیز از تبعات این حادثه بی‌بهره نبوده‌اند. چندی پیش آژانس امنیت هسته‌ای ژاپن اعلام کرد که آزمایش نمونه آب دریا در نزدیکی نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما نشان می‌دهد که میزان عنصر رادیواکتیو ید ۱۳۱ در آن به ۴۳۸۵ برابر حد مجاز رسیده است؛ البته این میزان در نزدیکی سواحل انگلیس بسیار کمتر بوده است، اما فیلترهای مخصوصی که برای ثبت مقادیر این ید نصب شده‌اند از وجود یک‌دهم درصد از آن در این نقطه از جهان خبر می‌دهند. پس می‌توان تصور کرد که در بسیاری از نقاط جهان نیز مقادیر نسبی از ید ۱۳۱ ناشی از حادثه فوکوشیما وجود دارد، اما چرا این ید برای دانشمندان اهمیت دارد؟
ید ۱۳۱ محصولی از شکاف اتمی اورانیوم و پلوتونیوم است. وجود این فاکتور در محیط زندگی خطرات بالقوه‌ای برای سلامت انسان‌ها به همراه دارد. به همین دلیل است که دولت ژاپن دستور سریع تخلیه مناطق مسکونی تا شعاع ۳۰ کیلومتری از نیروگاه فوکوشیما را صادر کرده‌اند. افرادی که در این محدوده و در حین نشت مواد رادیو اکتیو حضور داشته‌اند، در معرض مقادیر بسیار خطرناکی از ید ۱۳۱ قرار داشته‌اند؛ البته باید به یک نکته اساسی توجه داشت و آن این‌که قرار داشتن در چنین محیط‌هایی به معنای آن نیست که افراد به سرعت دچار عوارض مختلف شده و خیلی زود جان خود را از دست بدهند. در چنین محیط‌هایی که به کشاورزی و دامپروری پرداخته می‌شود ـ به عنوان مثال محدوده وسیعی از اطراف نیروگاه فوکوشیما شامل اراضی وسیع کشاورزی اسفناج و همچنین تاسیسات تولید شیر از دام بوده است ـ پرتوهای رادیو اکتیو موجب آلودگی شدید این محصولات می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهند اگر شیر آلوده به این پرتوها همه روزه و در طول سال نوشیده شود، همان تاثیری بر بدن انسان گذاشته می‌شود که قرار گرفتن در معرض دستگاه سی‌تی‌اسکن دارد و البته هشدار متخصصان پزشکی را نباید از یاد برد که تا حد امکان از انجام سی‌تی‌اسکن بی‌مورد پرهیز شود. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که این پرتوها چگونه بدن انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهند؟
آسیب سلولی و به دنبال آن مرگ سلولی دردناک‌ترین تاثیری است که از این راه بر بدن انسان گذاشته می‌شود. پرتوهای گاما که در امور پزشکی به کار گرفته می‌شوند، انرژی قابل توجهی برای از بین بردن تک‌اتم‌ها دارند. نتیجه شوم این فرآیند چیزی نیست جز تغییر دائمی ساختار حساس رشته‌های حیاتی دی‌ان‌ای. اما این پایان ماجرا نیست، پرتوهای رادیو اکتیو این توانایی را دارند که سایر مولکول‌های موجود در سلول‌ها را نیز یونیزه کنند. مولکول‌های آب از جمله این موارد هستند. این یون‌ها که اصطلاحا به آنها رادیکال‌های آزاد گفته می‌شود بشدت واکنشی هستند و می‌توانند خود را به مولکول‌های دی‌ان‌ای بچسبانند. حالا تصور کنید در نتیجه این چسبندگی چه اتفاقات شومی روی می‌دهد! رشته‌های دی‌ان‌ای درهم خرد شده یا پیچیده می‌شوند. اما آیا سلول‌های آسیب‌دیده اقدامی در راستای ترمیم خود انجام نمی‌دهند؟
سلول‌ها به طور خودکار شروع به ترمیم خود می‌کنند، اما معمولا این تلاش سرانجامی ندارد، چون آسیب وارد شده به ساختار دی‌ان‌ای و در کل تشکیلات سلولی آنقدر شدید است که عملا ترمیمی صورت نمی‌پذیرد. طولی نمی‌کشد که سلول می‌میرد؛ اما این تازه آغاز یک تراژدی غمبار است. سلول‌های آسیب‌دیده پیش از مرگ خود پیام‌های شیمیایی به سلول‌های مجاور ارسال می‌کنند که آنها را به خودکشی ترغیب می‌کنند. نکته جالب توجه این است که حتی سلول‌های مجاوری که آسیب ندیده‌اند نیز این پیام‌ها را دریافت کرده و نابود می‌شوند. نتیجه کلی چنین فرآیندی چیزی نیست جز جهش‌های ژنتیکی که سرطان میوه تلخ آن است. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد حتی مقادیر کمی از پرتوهای رادیو اکتیو زمینه‌ساز ابتلا به چنین سرطان‌هایی می‌شود. پس جای چندان تعجبی ندارد که در هفته‌های گذشته بسیاری از مردم ژاپن برای مدتی طولانی زندگی در کشور خود را رها کرده و برای چند سال راهی کشورهای دیگر شده‌اند.
تاثیر پرتو تصویربرداری‌ بر بدن انسان
زمانی که برای انجام یک سی‌تی‌اسکن ساده به مراکز درمانی مراجعه می‌کنید به خاطر داشته باشید که بدنتان در معرض مقادیر نسبتا قابل توجهی از پرتوهای رادیو اکتیو قرار می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهند در بسیاری از کشورهای جهان و در مقایسه با ۳۰ سال پیش مردم بیشتر در معرض پرتوهای رادیو اکتیو قرار می‌گیرند، اما چرا؟ پاسخ به این پرسش را باید در پیشرفت‌های دانش پزشکی جستجو کرد. نسخه‌های جدید تصویربرداری از پزشکی روی منفی خود را نیز به مراجعه‌کنندگان نشان می‌دهند. در میان موارد متعدد آزمایشات پزشکی، سی‌تی‌اسکن بیشترین نگرانی را به همراه دارد، حال آن که مطالعات نشان می‌دهند، تقریبا یک‌سوم تجویزهایی که درخصوص سی‌تی‌اسکن صورت می‌گیرد اساسا بی‌مورد است. برای درک بهتر نگرانی ناشی از قرار گرفتن در معرض سی‌تی‌اسکن کافی است این دو رقم را با یکدیگر مقایسه کنید: کارشناسان توصیه می‌کنند افراد در محیط‌هایی که پرتوهای رادیو اکتیو بیشتر از mSv3/1 است قرار نگیرند، حال آن که هرگاه از نقطه‌ای از بدنتان سی‌تی‌اسکن انجام می‌دهید در معرض mSv7/1 قرار می‌گیرید. مطالعاتی که بتازگی در آمریکا انجام شده نشان می‌دهد در دهه ۸۰ میانگین قرار گرفتن در معرض پرتوهای رادیو اکتیو برای افراد عادیmSv3/6 بوده است، اما در سال ۲۰۰۶ این رقم به mSv6/2 رسیده است؛ البته تمام اندام‌ها در حین سی‌تی‌اسکن به یک میزان در معرض این پرتوها قرار نمی‌گیرند. در حالی که لگن خاصره در هر بار سی‌تی‌اسکن در برابر mSv10 پرتو قرار می‌گیرد، قفسه سینه و ناحیه سر به ترتیب ۷ ، mSv 2 و دریافت می‌کنند. پس از این پس برای مراجعه به مراکز پزشکی و انجام سی‌تی‌اسکن خوب فکر کنید.
در حادثه نشت مواد رادیو اکتیو از نیروگاه فوکوشیما دستور تخلیه فوری ساکنان مناطق اطراف تا شعاع ۳۰ کیلومتری صادر شد.
اسکنر‌هایی که در فرودگاه‌ها استفاده می‌شوند، خطر محسوسی برای سلامت مسافران به همراه ندارند.
زلزله ژاپن پرقدرت ترین زلزله دنیا از زمانی که دستگاههای لرزه نگاری وجود دارند معرفی شده است. زلزله حدود ۹ ریشتری ژاپن علاوه بر تغییرات روی پوسته زمین، باعث کاهش زمان ۲۴ ساعته شبانه‌روز شده است . آزمایش‌های انجام شده روی این زلزله نشان می‌دهد که حدود ۱٫۸ میکرو ثانیه از زمان ۲۴ ساعته روز در زمین کم شده است.
جزیره ژاپن حدود ۸ فوت جابه‌جا شده است و همچنین محور زمین نیز بیش از ۱۰ سانتی‌متر جابه‌جا شده است. پس از آنکه زلزله ژاپن به سیستم های خنک کننده نیروگاه هسته ای آسیب رسیده است . مقام های ژاپنی در تمام واحدهای راکتور نیروگاه ها حالت فوق العاده اعلام کرده اند. زلزله روز جمعه، شدیدترین زلزله ای است که تا کنون در ژاپن ثبت شده و گفته می شود دولت ژاپن هزاران نیروی نظامی، صدها هواپیما و ده ها کشتی را روانه مناطق زلزله زده کرده است.
انفجار یک بمب موجب آزاد شدن مقادیر زیادی مواد رادیو اکتیو می شود این عناصر در حال تشعشع همیشگی هستند. و از خود اشعه گاما ، ذره بتا و نوترون ها خارج می سازند. که قادرند، زیان های جبران ناپذیری را سبب شوند .
در ژاپن کسانی که در فاصله ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ متری مرکز انفجار در خانه های چوبی به سر می بردند و ازسوختگی و زخم های شدید و مرگ در امان مانده بودند پس از دو هفته مبتلا به ریزش موی سر ، تب ، اسهال ، خون ریزی زیرجلدی و مخاط ، خون ریزی لثه ها و اعضای درونی و کم شدن تعداد گلبولهای سفید خون گردیده در ظرف یک هفته جان سپردند . مواد رادیواکتیو به طور کلی سمی هستند. این مواد برای حیات ضرر دارند. یعنی به انحاَء مختلف در سطح بسیار بسیار بالا ایجاد مسومیت می‌کنند و در نهایت وارد بدن انسان که می‌شوند، حتی اگر شخص مسموم زنده بماند، باعث تغییرات ژنتیکی در فرد می‌شوند. یعنی اینکه مولکول‌ها را روی آن حلقه‌های DNA و RNA تحت تأثیر قرار می‌دهند و باعث میوتیشن (جهش) یا تغییرات ژنتیکی می‌شوند.
من امروز باید مشخصات مواد رادیواکتیو و بویژه رادیوم بین این مواد را برای شما بگویم. نخواهم توانست تنها تحقیقات خودمان را ذکر کنم. در ابتدای مطالعات بر روی این موضوع در ۱۸۹۸ ما و بکرل تنها افرادی بودیم که به این مسئله علاقه مند بودیم؛ اما از ان زمان به بعد کارهای زیادی انجام شد و امروز دیگر ممکن نیست در مورد رادیواکتیویته بدون نقل قول از نتیجه تحقیقاتی که تعداد زیادی از فیزیک دانها انجام دادند صحبت کرد افرادی مانند رادرفورد، دبیرن، الستر و گیتل، گیسل، کافمن، کروکس، رامسی و سادی که این ذکر نام تنها تعداد کمی از افرادی است که در مورد دانش ما از خاصیت رادیواکتیو فعالیت کردند. در مورد کشف رادیوم یک توضیح سریع خواهم داد و خلاصه ای از مشخصات انرا بیان میکنم و سپس در مورد نتایج علمی جدید که رادیواکتیو به ما در شاخه های مختلف علم میدهد صحبت خواهم کرد. در سال ۱۸۹۶ بکرل خواص پرتوزایی اورانیوم و ترکیباتش را کشف کرد. اورانیوم پرتوهای بسیار ضعیفی ساتع میکند که بر روی صفحات فلزی عکاسی اثر می گذارند. این پرتوها از کاغذ سیاه (Black Paper) و فلز عبور میکند؛ و همچنین هوا را رسانای الکتریکی میکنند. تابش با زمان تغییر نمیکند، و علت محصولات ان نیز ناشناخته هستند. مادام کوری در فرانسه و اشمیت در المان نشان داده اند که چگونه توریم و ترکیباتش دارای مشخصات مشابهی هستند. مادام کوری همچنین در سال ۱۸۹۸ نشان داد که از بین تمام مواد شیمیایی که در ازمایشگاه تولید و یا استفاده میشوندتولید میشوند، تنها انهایی که شامل اورانیوم یا توریم بودند قادر به ساتع کردن مقادیر قابل توجه اشعه بکرل هستند. ما این مواد را رادیواکتیو نامیدیم. رادیواکتیویتی، از اینرو، خودش را بعنوان خاصیت اورانیوم و توریم معرفی کرد، یک ماده زمانی بیشتر رادیواکتیو است که بیشتر حاوی اورانیوم یا توریم باشد. مادام کوری بر روی مواد معدنی حاوی اورانیوم و توریوم تحقیق داشته و در مطابقت با نظریه فقط ذکر میکند، این مواد همه رادیواکتیو هستند. اما در اندازه گیری، او پی برد که برخی از انها بیشتر از ان مقداری که حاوی اورانیوم یا توریوم هستند فعالند. مادام کوری سپس فرض کرد که این مواد شامل عناصر شیمایی ناشناخته رادیواکتیو هستتند. ما، مادام کوری و من، جستجو کردیم تا این مواد جدید فرضی را پیدا کنیم و رادیواکتیوی هرسری را جدا از رفتارش ازمایش کردیم، اول از همه ماده رادیواکتیو قوی با مشخصات شیمیایی نزدیک به بیسموت که انرا پولونیم نامیدیم را پیدا کردیم و سپس (با همکاری بمونت) دومین ماده قوی رادیواکتیو که نزدیک به باریوم بود را پیدا کردیم که انرا رادیم نام گذاری کردیم. و در اخر، دبرین سومین ماده رادیواکتیو را تفکیک کرد که متعلق به گروه خاکهای نادر بود، اکتینیم. این مواد در نوعی اورانیت تنها به صورت رگه وجود دارند، اما خاصیت رادیواکتیوی زیادی دارند، ۲ میلیون برابر بیش از اورانیوم. بعد از کار کردن روی مقادیر زیادی ماده، ما موفق شدیم مقادیر کافی از نمک حاوی باریوم برای قادر بودن به استخراج رادیوم از ان به فورم نمک خالص به شیوه جز به جز بدست بیاوریم. در گروه فلزهای قلیایی خاکی رادیوم بیش از همه شبیه به باریوم است. وزن اتمی ان توسط مادام کوری ۲۵۵ اتخاذ شد است. رادیوم با یک طیف مجزا مشخص میشود که در ابتدا توسط دمارکی مطالعه و کشف شد و سپس توسط کروکس و رانگ و پرچت، اکسنر، و هسچک. واکنش طیف رادیوم بسیار حساس است، اما بسیار کمتر از تابشی است که برای اشکار سازی اثر رفتار رادیوم لازم است. ازمایشات مختلف: تخلیه الکتریکی الکتروسکوپ. – اشعه ها از میان چندین سانتیمتر سرب عبور می کنند. – جرقه که شامل رفتار رادیم است. – بر انگیختن فسفرسانس باریوم پلاتینوسیانید، ویلمیت (سنگ معدنی رنگارنگ متبلور) و کانزیت (***zite). – رنگ امیزی شیشه با اشعه. – نورتابی شیمیایی فلوئور و رنگ ابی سیر بعد از عمل پرتو افکنی رادیم از این مواد. – پرتو نگار (رادیوگراف) با رادیم بدست امد. یک ماده رادیو اکتیو مانند رادیوم متشکل از یک منبع انرژی متصل است. این انرژی توسط تابش پرتو ها اشکار میشود. من همچنین در همکاری با لابورد نشان دادم که رادیوم پیوسته به فضای اطراف خود گرما ازاد می کند. ۱۰۰ کالری از هر گرم رادیوم در یک ساعت. رادرفورد و سادی، رانگ و پرتچت، و نات انگستروم هم همچنین گرمای ازاد شده توسط رادیوم را اندازه گیری کرده اند، این میزان رها کردن به نظر میرسد بعد از چندین سال ثابت است، و مقدار انرژی کل ازاد شده توسط رادیوم به این شیوه شایان توجه است. کار تعداد زیای از فیزیک دانها (میر و شویتلر ، گیسل، بکرل ، پیر کوری ، مادام کوری ، رادرفورد ، ویلارد، و دیگران) نشان میدهد که مواد رادیو اکتیو میتوانند ۳ اشعه مختلف تابش کنند که رادرفورد انها را اشعه α (الفا)، β (بتا) و γ (گاما) نامید. تفاوت هر کدام از اینها با دیگری در عملکرد ان در میدان مغناطیسی و میدان الکتریکی است که در تغییر مسیر اشعه های α (الفا) و β (بتا) است. اشعه بتا شبیه به اشعه کاتد است. مثل ذره در حال حرکت که دارای بار منفی است و جرمی ۲۰۰۰ برابر کوچکتر از اتم هیدروژن دارد (الکترون) رفتار میکند. من و مادام کوری ثابت کردیم که اشعه β (بتا) همراه خود الکتریسیته ساکن دارد. اشعه α شبیه به اشعه کانالی گلدن اشتاین است، شبیه به ذره متحرکی رفتار میکند که ۱۰۰۰ برابر سنگین تر است و بار الکتریکی مثبت دارد. اشعه γ (گاما) شبیه به پرتو مجهول (پرتو X) (1) است. چندین ماده رادیواکتیو مثل رادیوم، اکتنیم و توریم هم همچنین برخلاف تابش مستقیمشان عمل میکنند ؛ هوای اطراف رادیواکتیو میشود و رادرفورد فرض کرد هر کدام از این مواد یک گاز ناپایدار رادیواکتیو ساتع میکنند که او تابش (۲) مینامد و در فضای اطراف ماده رادیواکتیو انتشار می دهد. فعالیت گازها که به علاوه بر طبق یک قانون تشریحی که در یک زمان ثابت که مشخصه هر ماده فعال است خود به خود خاصیت رادیواکتیوی شان ناپدید میشود. به علاوه میتوان گفت که تابش از رادیوم هر چهار روز نصف میشود، که برای توریم هر ۵۵ ثانیه نصف میشود و برای اکتنیم هر ۳ ثانیه نصف میشود. مواد جامدی که در معرض هوای اطراف مواد رادیواکتیو قرار میگیرند کمی رادیواکتیو میشوند. من و مادام کوری این پدیده که شامل رادیواکنیویتی میشود را کشف کردیم. رادیواکتیویته که به روش القایی تولید شده، مثل پرتو ها، به صورت یکسانی ناپایدارند و بر اساس قانون نمایی ویژگی هر کدام از انها خود به خود نابود میشوند. ازمایش ها: یک لامپ شیشه ای از پرتو رادیوم که از پاریس خریده شده است. تخیله الکتریکی کردن یک الکتروسکوپ بوسیله اشعه مواد رادیواکتیو تحریک شده. لامپ فسفر سانس سولفید روی زیر عمل تابش. در اخر، بر طبق نظر رامسی و سادی، رادیوم در جایگاه پشت سر، و فراورده خود به خود هلیوم است. خاصیت رادیواکتیوی اورانیوم، توریم، رادیوم و اکتنیم بنظر میرسد در طول چندین سال ثابت است؛ از طرف دیگر که، پلونیم بر طبق قانون نمایی کاهش می یابد، هر ۱۴۰ روز نصف ان از بین میرود و بعد از چندین سال تقریبا به طور کامل ناپدید میشود. اینها مهم ترین حقایقی هستند که تعداد زیادی از فیزیکدانها بنا کردند. پدیده های مختلف بزرگی قبلا بوسیله انها مورد مطالعه قرار گرفته اند. نتایج این حقایق خودشان را در شاخه های مختلف علم احساس میشوند: اهمیت پدیده ها برای فیزیک اشکار است. رادیوم در ازمایشگاهها یک وسیله تحقیق جدیدی را بوجود اورده است، یک منبع از تابشهای جدید. مطالعه بر روی اشعه β (بتا) تاکنون بسیار ثمر بخش بوده. کشف شد که این مطالعات تئوری جی جی تامسون و هویساید بر روی جرم ذرات در حال حرکت ، که با الکتریسیته باردار شده اند را تایید میکنند؛ بر طبق این تئوری، بخش هایی از جرم نتیجه واکنش الکترومغناطیس اثر خلا است. ازمایش کوفمان بر روی اشعه β (بتا)ی رادیوم منجر به فرض این شد که ذرات معین دارای سرعتی که کمی از سرعت نور کمتر است هستند، که بر اساس تئوری جرم ذرات با افزایش سرعت نزدیک به سرعت نور زیاد میشود، و کل جرم ذره یک خاصیت الکترومغناطیس است. اگر این هم فرض شود که جنس مواد متشکل است از انباشتگی مواد باردار الکتریکی، بنظر میرسد که قوانین اساسی مکانیک باید عمیقا اصلاح شوند. نتایج شیمیایی علم ما در مورد خاصیت رادیواکتیوی مواد شاید خیلی مهمتر باشد. و این منجر میشود که ما در مورد منبع انرژی که پدیده رادیواکتیوی را حفظ میکند صحبت کنیم. در ابتدای تحقیقاتمان من و مادام کوری بیان کردیم که این پدیده میتواند با دو فرضیه عمومی و متمایز که توسط مادام کوری در سالهای ۱۸۹۹ و ۱۹۰۰ شرح داده شده بودند (نمایش نامه انتقادی عمومی علمی در ۱۰ ژانویه ۱۸۹۹ و نمایشنامه انتقادی علمی در ۲۱ جولای ۱۹۰۰) توضیح داده شود. ۱ – در اولین فرضیه میتوان فرض کرد که مواد رادیواکتیو انرژی ای که ازاد میکنند را از یک منبع خارجی اقتباس میکنند، و تابش انها میتواند تابش ثانویه باشد. این فرض نامعقول نخواهد بود که فضا توسط تابش بسیار رسوخ کننده که مواد مشخص قادر به گرفتن نور انها خواهند بود دائما پیموده میشده. بر اساس کارهای اخیر رادفورد، کوک و مک لنان، این فرضیه برای توضیح تابش بسیار ضعیفی که از بیشتر مواد ساطع میشود به نظر مفید می اید. ۲- در فرض دوم میتوان این را فرض کرد که مواد رادیواکتیو انرژی ای که ازاد میکنند را از خودشان بیرون میکشند. سپس مواد رادیواکتیو در مسیر تکامل خواهند بود، و علارغم ظاهر تغییر ناپذیر وضع مخصوص برخی از انها بطور مترقی و ارام خودشان را تغییر شکل میدهند. کمیت گرمای ازاد شده رادیوم در چندین سال اگر با گرمای ازاد شده در هر واکنش شیمیایی با جرم مشابه حجمی مقایسه شود بسیار بزرگ خواهد بود. این گرمای ازاد شده را تنها میتوان بیان کرد، هرچند، انرژی درگیر در یک تغییرشکل کمیتی از رادیوم بسیار کوچک است که حتی بعد از چندین سال هم محسوس نخواهد بود. این موضوع ما را به این فرض هدایت میکند که تغییر شکل بسیار دور از دسترس تر از تغییر شکلهای شیمیایی معمولی است، که حتی وجود اتم را نیز مشروط میکند، و ان وجود تغییر شکل عنصر است. فرضیه دوم در تعریف خصوصیات مواد رادیواکتیو به درستی خودش را بیشتر پر ثمر نشان داد. این موضوع مخصوصا بلافاصله ناپدید شدن خود به خودی پلونیم و تولید هلیم از اورانیوم را توضیح میدهد. این تئوری تغییرشکل عناصر با جسارت زیاد رادرفورد و سادی توسعه داده و فرمول بندی شد که بیان میکند که یک توده ادامه دار و برگشت ناپذیر از عناصر رادیواکتیو وجود دارد. در تئوری رادرفورد تولیدات جداسازی میتوانند، از یک جهت پرتاب اشعه ها باشد و از جهت دیگر تابش و مواد رادیواکتیو تحریک شده. دومی میتواند یک ماده گازی و یا جامد رادیواکتیو متناوب با تکامل سریع و دارای وزن کمتری از عنصری که از ان مشتق شده است باشد. از این دیدگاه عمر رادیوم الزاما محدود به زمانی میشود که این ماده از عناصر دیگر جدا شده است. در طبیعت رادیوم همیشه در تجمع با اورانیوم پیدا میشود، و میتوان فرض کرد که از ان بوجود امده است. به علاوه این یک تئوری واقعی از تغییر شکل عناصر است، اگر چه نه انطور که کیمیاگران انرا فهمیده اند. مواد معدنی الزاما در طول سالها رشد می کنند و منطبق با قوانین تغییر ناپذیر هستند. بر طبق یک نتیجه غیر منتظره پدیده رادیواکتیو میتواند در زمین شناسی مهم باشد. به عنوان مثال کشف شده است که رادیوم همیشه در مواد معدنی به اورانیوم متصل است. و همچنین کشف شده که نسبت رادیوم به اورانیوم در تمام مواد معدنی ثابت است (بولت وود). این موضوع ساخته شدن رادیوم از اورانیوم را تصدیق می کند. این تئوری میتواند با تلاش در توضیح دیگر تجمع عناصر که در مواد معدنی به تناوب رخ میدهد ادامه پیدا کند. میتوان تصور کرد که عناصر مشخصی در نقطه ای از سطح زمین تشکیل شده اند و یا اینکه انها ریشه ی دیگر عناصر در یک زمانی هستند که ممکن است در زمره دوره ی بزرگی از زمین شناسی باشد. این یک نقطه نظر جدید است که زمین شناسان مجبور خواهند بود به حساب بیاورند. الیستر و گیتل نشان دادند که تابش رادیم در طبیعت بسیار گسترده است و اینکه خاصیت رادیواکتیوی احتمالا نقش مهمی را در هواشناسی بازی می کند، با یونیزاسیون هوای بر انگیخته و مایع کردن بخار اب. در اخر، در علم بیولوژیک پرتوهای رادیوم و تابش هایشان تاثیر جالبی گذاشته است که در حال حاضر مورد مطالعه است. پرتو های رادیوم برای درمان بیماری های مشخصی مورد استفاده قرار می گرفته اند (سل، سرطان و بیماری های عصبی). در موارد مشخص عملکرد انها ممکن است خطر ناک باشد. اگر فردی جعبه فلزی و یا مقوایی که داخل ان یک امپول کوچک با چند سانتی گرم (یک صدم گرم) نمک رادیوم برای چند ساعت در جیبش داشته باشد، فرد هیچ احساسی نخواهد کرد. اما ۱۵ روز بعد قرمزی بر روی پوست اشکار خواهد شد، و بعد یک زخم که به سختی درمان خواهد شد. مدت زمان طولانی تر میتواند باعث فلج شدن و مرگ بشود. رادیوم باید در یک جعبه ضخیم سربی حمل و نقل شود. همینطور میتوان پی برد که اگر رادیوم در دست افراد جنایتکار بیافتد بسیار خطر ناک خواهد بود، این سوال بوجود می اید که ایا اطلاع بشر از علم طبیعت به سود اوست یا علم برای بشر مضر خواهد بود. مثال مشخصه کشفیات نوبل یک ماده محترقه قوی است که بشر را قادر به انجام کارهای شگفت اوری کرده است. همچنین در دست افراد جنایتکار بزرگی که بشریت را به سوی جنگ پیش می رانند یک ابزار مخرب است. من هم یکی از افرادی هستم که مثل نوبل باور دارم بشریت نتایج بهتری بیشتری از کشفیات جدید خواهد گرفت تا نتایج بد.
در سال ۱۸۹۵ رونتگن که روی لامپ تخلیه الکتریکی کار می کرد به طور ناگهانی متوجه تابش عجیبی شد. این تابش در میدان الکتریکی یا مغناطیسی منحرف نمی شد. همچنین رونتگن مشاهده کرد که این پرتو به طور محسوسی شکسته یا پراکنده نمی شود. بنابراین نتیجه گرفت که این پرتو از جنس ذرات باردار و نور معمولی نیست. رونتگن این اشعه را طول موج آن کوتاهتر از طول موج های بالای بنفش بود، اشعه ایکس نامید.
پس از کشف اشعه ایکس بسیاری از دانشمندان به بررسی این تابش جدید و فوق العاده نافذ علاقه مند شدند. یکی از این افراد بکرل بود. پدر بکرل نسبت به فلوئورسانس علاقه مخصوصی داشت. از مواد فلوئورسانسی که بکرل بزرگ به کار می برد، سولفات اورانیل پتاسیم بود. بکرل عقیده داشت که ممکن است در تابش فلوئورسانس این ماده اشعه ی ایکس وجود داشته باشد. وی مقداری از این ماده را که حاوی اورانیوم است روی کاغذ سیاهی که در زیر آن صفحه ی حساس عکاسی بود گذاشت و آنرا در معرض نور خورشید قرار داد.

ساختمان دستگاه تولید اشعه ایکس بسیار ساده است.
تفنگ الکترونی، الکترونهایی با انرژی زیاد شلیک می کند.
الکترونها بر اثر برخورد به هدف، اشعه ایکس تابش می کنند.
بکرل چنین استدلال می کرد که نور خورشید نمی تواند از کاغذ سیاه بگذرد، اما اگر در تابش فلوئورسانسی که این ماده تولید می کند اشعه ایکس باشد، این اشعه بر صفحه عکاسی اثر خواهد کرد. با ابری شدن هوا کار خود را متوقف کرد و تا بازگشت آفتاب صفحات را عکاسی را که تکه های حاوی اورانیوم روی آن بود در کشو میز قرار داد. پس از چند روز تصمیم گرفت به هر صورت صفحات عکاسی را ظاهر کند. با این عمل متوجه شد که صفحه ی عکاسی بر اثر تابش اشعه ای بسیار قوی بکلی سیاه شده است. وی نظر داد که این تابش بایستی بوسیله اورانیوم پدید آمده باشد. در اثر این دقت و کنکاش بیشتر در آن، عناصر رادیو آکتیو به طور اتفاقی کشف شد.
به دنبال این کشف تحقیقات گسترده ای برای یافتن عناصر رادیو آکتیو و خواص آنها صورت گرفت. پژوهش های فشرده ای که توسط ماری کوری و پیر کوری و رادفورد و دیگران صورت گرفت منجر به کشف چندین عنصر رادیو آکتیو گردید. در تحقیقات بعدی مشخص شد که عناصر رادیو آکتیو سه نوع تابش منتشر می کنند. ارنست رادرفورد ماهیت سه نوع پرتو گسیل یافته از مواد پرتوزای موجود در طبیعت را توضیح داد. این سه نوع پرتو با سه حرف نخستین الفبای یونانی آلفا (α) ، بتا (β) و گاما (γ)  مشخص می‌شوند.

در میدان میغناطیسی پرتو گاما منحرف نمی شود.
اشعه بتا زیاد منحرف می شود و اشعه آلفا کم منحرف می شود
یک - اشعه گاما، یک موج الکترومغناطیسی با فرکانس زیاد است، یعنی انرژی زیادی دارد. تابش گاما اصولا صورتی از نور با انرژی بسیار زیاد است. پرتوهای گاما بدون بار و شبیه پرتوهای ایکس‌اند.
دو - اشعه بتا، اشعه ی بتا متشکل از الکترونها است. تابش بتا مرکب از جریانی از الکترونهاست که تقریبا با سرعت km/s 130000  سیر می‌کنند. بعدها مشخص شد که همراه با اشعه بتا ذره دیگری به نام پاد نوترینو گسیل می شود.
سه - اشعه آلفا، که هسته ی اتم هلیوم است.
تابش آلفا مرکب از ذراتی است که بار الکتریکی ۲+۲و جرمی تقریبا ۴ برابر پروتون دارند. ذرات آلفابا سرعتی حدود
 km/s 16000  از ماده پرتوزا بیرون می‌جهند. نخستین بار که ذرات α مورد مطالعه قرار گرفتند نوترون هنوز کشف نشده بود. امروزه ما می‌دانیم که ذره آلفا مرکب از دو پروتون و دو نوترون است.
رادیو آکتیویته و اکتشافات مربوط به آن سبب معرفی منبع جدیدی از انرژی شد که غنی تر از همه منابع شناخته شده بود.
 
پرتوهای رادیو اکتیو برای سلامتی انسان و سایر جانداران خطرات زیادی به همراه دارند؛این روزها که محیط اطرافمان پر است از چیزهایی که شاید برای این محیط مناسب نباشد مسئولیت ما در قبال اطرافمان ۲ چندان می شود تا برویم و در مورد مسائل مربوط به محیط زیست و… بیشتر و بیشتر بدانیم.اگر شما نیز میخواهید در مورد این مسائل بیشتر بدانید به شما پیشنهاد می کنیم سری مقالاتی که در موضوعات محیط زیست می باشد را مطالعه کنید تا بتوانید بیشتر و بهتر به این موهبت الهی رسیدگی کنید.محیط زیست شاید در نگاه اول یک موضوع کلی باشد و رسیدگی به آن مربوط به سازمانی به نام سازمان محیط زیست ولی حقیقت چیز دیگری است. البته این هشدار چندان تازه ای نیست. جامعه انسانی در نیم قرن گذشته شاهد حوادث تلخی بوده است که طی آن انبوهی از این پرتوها با رها شدن در محیط، جان هزاران تن را گرفته اند. از انفجار دو بمب هسته ای در هیروشیما و ناکازاکی تا حادثه انفجار نیروگاه هسته ای چرنوبیل و حالا فاجعه فوکوشیمای ژاپن. در تمامی این حوادث هزاران تن به دلیل بر هم خوردن ساختار ژنتیکی و البته سوختگی های شدید، جان خود را از دست داده اند و آنهایی هم که زنده مانده اند تا پایان عمر، زندگی دردآوری را تجربه می کنند. با این حال باید گفت تنها قرار نیست چنین حوادثی روی دهند تا سلامت انسان ها به واسطه قرار گرفتن در معرض پرتوهای رادیو اکتیو، دچار مخاطره شود. هر انسان در طول روز در معرض مقادیری از پرتوهای رادیو اکتیو قرار دارد. از یک سی تی اسکن معمولی گرفته تا حضور در هواپیما و حتی استعمال سیگار، اما خبر خوشحال کننده این است که این موارد جان افراد را نمی گیرند، با این حال بد نیست به تاثیر پرتوهای رادیواکتیو بر سلامت انسان و سیستم های تاثیرگذار در این زمینه نگاهی داشته باشیم. ● بشر امروزی در محاصره پرتوهاست چند ماهی از حادثه از کار افتادن نیروگاه هسته ای فوکوشیمای ژاپن و نشت مواد رادیو اکتیو از آن می گذرد. در این مدت نقاط مختلفی از جهان بتدریج در معرض این پرتوها قرار گرفته اند. حتی شمال اروپا و از جمله انگلیس و نروژ نیز از تبعات این حادثه بی بهره نبوده اند. چندی پیش آژانس امنیت هسته ای ژاپن اعلام کرد که آزمایش نمونه آب دریا در نزدیکی نیروگاه هسته ای فوکوشیما نشان می دهد که میزان عنصر رادیواکتیو ید ۱۳۱ در آن به ۴۳۸۵ برابر حد مجاز رسیده است؛ البته این میزان در نزدیکی سواحل انگلیس بسیار کمتر بوده است، اما فیلترهای مخصوصی که برای ثبت مقادیر این ید نصب شده اند از وجود یک دهم درصد از آن در این نقطه از جهان خبر می دهند. پس می توان تصور کرد که در بسیاری از نقاط جهان نیز مقادیر نسبی از ید ۱۳۱ ناشی از حادثه فوکوشیما وجود دارد، اما چرا این ید برای دانشمندان اهمیت دارد؟ ید ۱۳۱ محصولی از شکاف اتمی اورانیوم و پلوتونیوم است. وجود این فاکتور در محیط زندگی خطرات بالقوه ای برای سلامت انسان ها به همراه دارد. به همین دلیل است که دولت ژاپن دستور سریع تخلیه مناطق مسکونی تا شعاع ۳۰ کیلومتری از نیروگاه فوکوشیما را صادر کرده اند. افرادی که در این محدوده و در حین نشت مواد رادیو اکتیو حضور داشته اند، در معرض مقادیر بسیار خطرناکی از ید ۱۳۱ قرار داشته اند؛ البته باید به یک نکته اساسی توجه داشت و آن این که قرار داشتن در چنین محیط هایی به معنای آن نیست که افراد به سرعت دچار عوارض مختلف شده و خیلی زود جان خود را از دست بدهند. در چنین محیط هایی که به کشاورزی و دامپروری پرداخته می شود ـ به عنوان مثال محدوده وسیعی از اطراف نیروگاه فوکوشیما شامل اراضی وسیع کشاورزی اسفناج و همچنین تاسیسات تولید شیر از دام بوده است ـ پرتوهای رادیو اکتیو موجب آلودگی شدید این محصولات می شوند. تحقیقات نشان می دهند اگر شیر آلوده به این پرتوها همه روزه و در طول سال نوشیده شود، همان تاثیری بر بدن انسان گذاشته می شود که قرار گرفتن در معرض دستگاه سی تی اسکن دارد و البته هشدار متخصصان پزشکی را نباید از یاد برد که تا حد امکان از انجام سی تی اسکن بی مورد پرهیز شود. اکنون این پرسش مطرح می شود که این پرتوها چگونه بدن انسان را تحت تاثیر قرار می دهند؟ آسیب سلولی و به دنبال آن مرگ سلولی دردناک ترین تاثیری است که از این راه بر بدن انسان گذاشته می شود. پرتوهای گاما که در امور پزشکی به کار گرفته می شوند، انرژی قابل توجهی برای از بین بردن تک اتم ها دارند. نتیجه شوم این فرآیند چیزی نیست جز تغییر دائمی ساختار حساس رشته های حیاتی دی ان ای. اما این پایان ماجرا نیست، پرتوهای رادیو اکتیو این توانایی را دارند که سایر مولکول های موجود در سلول ها را نیز یونیزه کنند. مولکول های آب از جمله این موارد هستند. این یون ها که اصطلاحا به آنها رادیکال های آزاد گفته می شود بشدت واکنشی هستند و می توانند خود را به مولکول های دی ان ای بچسبانند. حالا تصور کنید در نتیجه این چسبندگی چه اتفاقات شومی روی می دهد! رشته های دی ان ای درهم خرد شده یا پیچیده می شوند. اما آیا سلول های آسیب دیده اقدامی در راستای ترمیم خود انجام نمی دهند؟ سلول ها به طور خودکار شروع به ترمیم خود می کنند، اما معمولا این تلاش سرانجامی ندارد، چون آسیب وارد شده به ساختار دی ان ای و در کل تشکیلات سلولی آنقدر شدید است که عملا ترمیمی صورت نمی پذیرد. طولی نمی کشد که سلول می میرد؛ اما این تازه آغاز یک تراژدی غمبار است. سلول های آسیب دیده پیش از مرگ خود پیام های شیمیایی به سلول های مجاور ارسال می کنند که آنها را به خودکشی ترغیب می کنند. نکته جالب توجه این است که حتی سلول های مجاوری که آسیب ندیده اند نیز این پیام ها را دریافت کرده و نابود می شوند. نتیجه کلی چنین فرآیندی چیزی نیست جز جهش های ژنتیکی که سرطان میوه تلخ آن است. تحقیقات دانشمندان نشان می دهد حتی مقادیر کمی از پرتوهای رادیو اکتیو زمینه ساز ابتلا به چنین سرطان هایی می شود. ● تاثیر پرتو تصویربرداری بر بدن انسان زمانی که برای انجام یک سی تی اسکن ساده به مراکز درمانی مراجعه می کنید به خاطر داشته باشید که بدنتان در معرض مقادیر نسبتا قابل توجهی از پرتوهای رادیو اکتیو قرار می گیرد. بررسی ها نشان می دهند در بسیاری از کشورهای جهان و در مقایسه با ۳۰ سال پیش مردم بیشتر در معرض پرتوهای رادیو اکتیو قرار می گیرند، اما چرا؟ پاسخ به این پرسش را باید در پیشرفت های دانش پزشکی جستجو کرد. نسخه های جدید تصویربرداری از پزشکی روی منفی خود را نیز به مراجعه کنندگان نشان می دهند. در میان موارد متعدد آزمایشات پزشکی، سی تی اسکن بیشترین نگرانی را به همراه دارد، حال آن که مطالعات نشان می دهند، تقریبا یک سوم تجویزهایی که درخصوص سی تی اسکن صورت می گیرد اساسا بی مورد است. برای درک بهتر نگرانی ناشی از قرار گرفتن در معرض سی تی اسکن کافی است این دو رقم را با یکدیگر مقایسه کنید: کارشناسان توصیه می کنند افراد در محیط هایی که پرتوهای رادیو اکتیو بیشتر از mSv۳/۱ است قرار نگیرند، حال آن که هرگاه از نقطه ای از بدنتان سی تی اسکن انجام می دهید در معرض mSv۷/۱ قرار می گیرید. مطالعاتی که بتازگی در آمریکا انجام شده نشان می دهد در دهه ۸۰ میانگین قرار گرفتن در معرض پرتوهای رادیو اکتیو برای افراد عادیmSv۳/۶ بوده است، اما در سال ۲۰۰۶ این رقم به mSv۶/۲ رسیده است؛ البته تمام اندام ها در حین سی تی اسکن به یک میزان در معرض این پرتوها قرار نمی گیرند. در حالی که لگن خاصره در هر بار سی تی اسکن در برابر mSv۱۰ پرتو قرار می گیرد، قفسه سینه و ناحیه سر به ترتیب ۷ ، mSv ۲ و دریافت می کنند. پس از این پس برای مراجعه به مراکز پزشکی و انجام سی تی اسکن خوب فکر کنید. در حادثه نشت مواد رادیو اکتیو از نیروگاه فوکوشیما دستور تخلیه فوری ساکنان مناطق اطراف تا شعاع ۳۰ کیلومتری صادر شد. اسکنر هایی که در فرودگاه ها استفاده می شوند، خطر محسوسی برای سلامت مسافران به همراه ندارند
کمیته تحقیقات درباره تلفات و زخمی های انفجار اتمی در ژاپن درباره افزایش اثرات تشعشع و تغییرات در سلول های ژن واختلالات ارثی ناشی از آن تحقیق و بررسی بسیار به عمل آمده و به این نتیجه رسیده است که با ادامه آزمایشات اتمی موجودیت نسل بشر به خطر خواهد افتاد.
کودکان آینده ناقص الخلقه و دیوانه به دنیا خواهند آمد دانشمندان علمی اغلب کشورهای خطاب به دولت ها و جهان درخواست منع آزمایش های اتمی را کردند زیرا این آزمایش ها میزان رادیواکتیویته را در جو بالابرده سلامتی نسل بشر را در سراسر جهان تهدید می کنند. آزمایش بمب هیدروژنی در جزایر ژاپن آزمایش بمب هیدروژنی در جزیره بی کی نی در تاریخ اول مارس ۱۹۵۴ و تاثیر تشعشع مواد رادیو اکتیو حاصل از انفجار روی ماهی گیران ژاپنی که در فاصله ۸۰ مایلی آن جزیره مشغول صید ماهی بودند، بهترین نمونه است.
عوارض تشعشع ممکن است چند ماه تا چندین سال پس از انفجار بمب ظاهر گردد این عوارض عبارتند از : کلوئید (Cheloide) آب مروارید (Cataract) لوسمی (Lusemie) سرطان اختلال در نمو جنین نابودی سلول نسل و غیره که این عوارض در سه دوره تقسیم می شوند. دوره اول :
از هنگامی که انفجار صورت می گیرد تا آخر هفته دوم در این دوره نیروهای حاصل ازانفجار به اشکال متفاوت در یک زمان روی بدن انسان تاثیر می گذارند (ضربه، سوختگی، تشعشع) که ۹۰% کشته ها در این مرحله صورت می گیرد. دوره دوم:
از ابتدای هفته سوم تا آخر هفته هشتم در این دوره بیماری تشعشعی با تمام علایم مخصوص خود تظاهر نموده است. دوره سوم:
از ماه سوم چهارم و پنجم شروع می شود و هنوز هم ادامه دارد بیماری های مرسوم حاصل از تشعشع هسته ای در این دوره صورت می گیرد تشعشع رادیو اکتیو روی جنین تاثیر می گذارد، سلول های تناسلی را نابود کرده سبب تغییرات در نسل های آیند و تولد نوزادان ناقص الخلقه می گردد.
علت مرگ تمام کسانی که در روزهای اول پس از انفجار تلف شدند سوختگی و زخم های عمیق همراه با بیماری تشعشعی بوده است گلبول های سفید خون آنها کم می شود گلبول های قرمز و ترومبویست ها یا پلاکت های خون نیز روبه نقصان می گذارند و به همین علت،انعقاد خون و خون ریزی های مختلف عارض می گردد.ریزش موهای تن افراد در دوره دوم صورت می گیرد و در بیماران خون ریزی معده وروده ، خون ریزی مغز، ریه و مثانه مشهود بوده است .
نتیجه آزمایش مغز استخوان این بیماران بصورت زیر است: تقلیل فاحش سلول های هسته دار گلبول ساز از بین رفتن و یا تقلیل فاحش اشکال جوان گلبول های قرمز خون کم شدن سلول های مولد پلاکت های خون.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، علائم مهم بهبودی در این بیماران ازدیاد گلبول های سفید است البته برخی بیماران که ریه ها و اعضای داخلی آنها عفونت می یابند حتی با ازدیاد گلبول های سفید و قرمز و تولید بیشتر پلاکت خون سلامتی خود را نمی یابند.
البته بیمارانی که سلامتی خود را مجدد یافته اند علاوه بر کم خونی به اختلالات عمل غدد تناسلی در اثر تشعشع هسته ای نیز دچار شدند.
%۷۰ زنانی که در هیروشیما در معرض تابش هسته ای بمب اتمی قرارگرفتند به انواع بیماری های قاعدگی مبتلا شدند و مردان نیز کم و بیش عقیم شدند .عوارض اصلی که نسل های بعدی را نیز تهدید می کند در دوره سوم ظاهر می شود.
چگونگی ابتلا به بیماری های تشعشعی در اثر انفجار بمب اتمی و سوختگی ناشی از برق کلوئید تولید می شود . بیماری آب مروارید چشم یا کاتاراکت که همان کدر شدن عدسی چشم است که در نزد اشخاصی که از انفجارجان سالم به در برده بودند مشاهده می شد معمولا چند ماه تا دو سال پس از انفجار بمب آب مروارید ظاهر می گردد. همانطوری که اشعه ایکس تولید سرطان می کند اشعه رادیو اکتیو نیز قادر است سرطان و تومورهای بدخیم آورد. اثر تشعشع روی جنین و رشد کودک در سال ۱۹۵۰ از دویست و پنجاه کودک ۴تا ۵ ساله ومادران آنها هنگام بارداری در معرض تشعشع بمب اتمی قرار گرفته بودند آزمایش بعمل آمد ۲۷ کودک دارای نواقص شدیدجسمی (نقص قلب، بسته بودن سوراخ مقعد، انواع بیماری های ریوی و مری) و ۶ کودک سر بسیار بزرگ داشتند. و فهم و شعور آنها کم بود مادران این کودکان هنگام انفجار بمب در داخل مدار ۱۲۰۰ متری بودند. کودکانی که در معرض تشعشع قرارداشتند در رشد جسمی و عقلی آنها نیز اختلالات بوجود آمد هر قدر سن کودک هنگام انفجار کمتر بود اختلال بیشتر در اوظاهر می گردید.
(اختلال در سلول نسل در اثر تشعشع هسته ای اشعه رادیو اکتیو در کروموزم های (Chromasomes) سلول نسل تغییراتی می دهد کروموزم ها شکسته می شوند و در هم می ریزند. چون اشعه رادیو اکتیو کم ولی بطور دائم تاثیر کند، کروموزم ها روی هم انباشته شده و دگرگونی نسل سبب می شود. هر قدر تاثیر اشعه در بدن بیشتر ادامه یابد ضایعاتی را که بوجود می آورد افزایش خواهد یافت تا حدی که مقدار اشعه کافی شود و بتواند یک تغییر ناگهانی در نسل ایجاد کند. چه بسا اختلالات و تغییرات در نسل که ۵۰ سال دیگر ظاهر می گردند.
کمیته تحقیقات درباره تلفات و زخمی های انفجار اتمی در ژاپن درباره افزایش اثرات تشعشع و تغییرات در سلول های ژن واختلالات ارثی ناشی از آن تحقیق و بررسی بسیار به عمل آمده و به این نتیجه رسیده است که با ادامه آزمایشات اتمی موجودیت نسل بشر به خطر خواهد افتاد.
کودکان آینده ناقص الخلقه و دیوانه به دنیا خواهند آمد دانشمندان علمی اغلب کشورهای خطاب به دولت ها و جهان درخواست منع آزمایش های اتمی را کردند زیرا این آزمایش ها میزان رادیواکتیویته را در جو بالابرده سلامتی نسل بشر را در سراسر جهان تهدید می کنند
—-
تشعشعات و مواد رادیو اکتیو
این تشعشعات شامل تشعشعات الکترومغناطیسی مانند اشعة x و γ و تشعشعات اتمی نظیر اشعه x ، الکترون ها، پروتونها و نوترونها می باشد.
اجسام رادیواکتیو ایزوتوپهایی از یک عنصر می باشند که در حالت تعادل قرار ندارند و با جذب یا دفع یک یا چند نوکلئون و تشعشع انرژی اضافی، بحالت تعادل درمی آیند. عناصر رادیواکتیو ممکن است با شکسته شدن نیز به عناصری با حالت پایدارتر تبدیل شوند. اجسام رادیواکتیو سه نوع اشعه β، xو γ از خود منتشر می سازند.
امروزه خاصیت رادیواکتیویته را با ایجاد عدم تعادل در هسته های پایدارتر بطور مصنوعی نیز درست می کنند. منابع تولید اشعه رادیواکتیو می توانند طبیعی یا مصنوعی باشند. رادیواکتیویته طبیعی از تشعشعاتِ کیهانی و دیگر منابع طبیعی بوجود می آید که میزان و آثار سوء آنها، در مقایسه با مواد رادیواکتیو مصنوعی، ناشی از فعالیت های انسانی، ناچیز است.
کوری :
کوری بیانگر تحولات و میزان کاهشی است که در یک ثانیه در مقدار معینی از رادیوایزوتوپ رخ می دهد و معادل فعالیت یک گرم رادیوم است.
گری :
مقدار دز جذب شده که یک ژول انرژی را به یک کیلوگرم انتقال می دهد یک گری نامیده می شود.
مقدار معادل :
از نظر کیفی, پرتوها روی بدن آثار بیولوژیک متفاوتی دارند یعنی یک مقدار مشخص از یک نوع پرتو ممکن است اثر بیولوژیک کمتر یا بیشتری از یک نوع دیگر باشد. کمیتی که این تفاوت را معلوم می کند دز معادل نام دارد.
DE = D * RBE
RBEرا ضریب تأثیر بیولوژیک می نامند. واحد دز معادل (DE)، رِم یا سیورت Sivert می باشد.
شناخت پرتوها و ذرات یونساز:
۱- ذره α :
ذرات α دارای جرم زیاد می باشند. مسیر حرکتشان مستقیم است.
انرژی خود را از دست می دهند و سرانجام با جذب دو الکترون به اتم هلیم تبدیل می شوند. ذرات با توجه به انرژی خود بین ۲ تا ۱۰ سانتی متر در هوا نفوذ می کنند. در آب و محیطهای جامد نفوذ کمتری دارند و بدین ترتیب با یک ورقه نازک فلزی و حتی صفحه کاغذ می توانند از حرکت آنها جلوگیری کرد.
ورود آنها از بیرون به بدن چندان خطرناک نیست اما اگر از طریق استنشاق وارد بدن شوند بسیار خطرناکند.
۲- ذره β :
انرژی ذرات β که از هسته های رادیو اکتیو خارج می شوند متفاوت است و بدین دلیل برد آنها اختلاف دارد. قدرت نفوذ آنها زیاد است. مسیر آنها بدلیل انحراف های پی در پی مستقیم نمی باشد این ذرات در هنگام عبور به مرور انرژی خود را از دست می دهند و موجب یونیزه کردن اتمها می شوند.
مثلاً پرتوی p 32 دربافت نرم حدود ۷ میلی متر نفوذ می کند و انرژی خود را در صورت ورود به بدن در داخل بدن پراکنده می کند و صدمات زیادی می زند.
۳- پرتو γ :
این پرتو معمولاً از هسته اتم رادیواکتیو که به حالت پایدار می رود بدست می آید. قدرت یونیزاسیون اشعه γ ضعیف است ولی قدرت نفوذ آن بسیار زیاد است و بدلیل نفوذ در عمق بافت بدن خطرات زیادی دارد. پرتوهای β با صفحه آلومینیومی به ضخامت چند میلی متر متوقف می شوند در حالیکه برای جلوگیری از پرتوهای γ از بلوک های ضخیم سربی استفاده می شود.
۴- پرتو X :
این پرتوها دارای انرژی کافی برای یونسازی و تحریک اتمها و مولکولهای جسم جاذب می باشد و از طریق کاهش ناگهانی سرعت الکترونهای سریع یا خارج کردن یک الکترون از مدار اتم بوسیله الکترون های سریع (که باعث جذب الکترون دیگر در مدار مزبور و صدور فوتون می شود) تولید می گردد.
۵- نوترون:
پرتو نوترون فاقد بار الکتریکی است و به صورت نوترون های سریع و حرارتی ممکن است آثاری داشته باشد.
آثار تشعشات یونیزه :
۱- اثرات مستقیم
ایجاد وقفه در تقسیم سلول جهش ژنی شکست کروموزومی یا تغییر ساختمان و ترکیب کروموزوم های آسیب دیده مرگ سلولی
۲- اثرات غیر مستقیم
تغییر اجزاء شیمیایی سلول (مثلاً تولید آب اکسیژنه که سمی است)
آثار تشعشات یونیزه
آثار زودرس:
الف: اثرات پوستی:
نظیر سرخی، تاول یا مرگ سلولی پوست.
ب: اثرات خونی:
کاهش گلبول های سفید ، قرمز (خفیف تر) و پلاکت ها و مغز استخوان (در دزهای بالا تا حدود ۶ گری)
ج: اثر روی سلولهای جنسی:
اختلال در سلولهای جنسی مردانه و زنانه که در دزهای بالا (تا حدود ۶ گری) می تواند به عقیمی در زنان منجر شود.
د: اثر روی جنین:
بویژه در هفته های اول رشد.
آثار تشعشات یونیزه
آثار عمومی در تمام بدن:
دز تا حدود ۲۵/۰ گری آثار کلینیکی قابل مشاهده ای ندارد اما از حدود ۶/۰ گری به بعد از بی اشتهایی، تهوع و تا حدود ۳ گری به اختلال کامل دستگاه گوارش منجر می شود. آثاری نظیر جوش های پوستی و کاهش تدریجی وزن بدن با تأخیر ظاهر می شود و احتمال مرگ هنگام دریافت دز بالاتر از ۵ گری پس از ۴ هفته ۵۰% است. اقداماتی نظیر پیوند مغز استخوان و رفع آلودگی های موضعی می تواند در این حالت مفید باشد.
آثار تشعشات یونیزه
آثار تأخیری:
شکست های کروموزومی و تغییر در زنجیر DNA و نتیجتاً جهش و عواقبی نظیر سرطان از جمله سرطان خون تیروئید، سینه، ریه.
حفاظت در برابر پرتوها:
حفاظت در برابر پرتو, کسب اطمینان از عدم دریافت دز بالاتر از حد مجاز و به میزان حداقل ممکن باشد.
اصول زیر در این مورد پیشنهاد می گردد :
۱٫ کنترل دز دریافتی و مراقبت از عدم دریافت دز توسط حداقل افراد.
۲٫ استفاده از فیلم بج توسط افرادی که با اشعه سروکار دارند.
۳٫ استفاده از موانع متناسب با شدت و انواع تابشها برای محیط کار و محبوس کردن منابع پرتوزا
۴٫ کسب فاصله مناسب.
حفاظت در برابر پرتوها:
۵٫ سایر اقدامات احتیاطی از جمله ممانعت از افراد با اختلالات متابولیکی، بیماریهای پوستی، زخم های آشکار بیماریهای دستگاههای خونساز و امراض عفونی و عدم خوردن غذا، کشیدن سیگار و . . . در محیط رادیواکتیو
۶٫ تعویض کلیه وسایل و لباس ها و اشیاء آلوده.
رفع آلودگی از مواد رادیواکتیو
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، از روش های مکانیکی، رقیق کردن ماده، گذشت زمان (در نیمه عمرهای کوتاه) و شستشو می توان استفاده نمود. روشهای شیمیایی شامل استفاده از محلولهای اسیدی و قلیایی برای جداکردن موادرادیواکتیو از سطوح و جلوگیری از رسوب آنها و طرق بیولوژیک ( بر پایه جذب مواد آلی یا کلوئیدی آلوده توسط باکتری ها) می باشد.